‘Nocturnal Animals’ Toma Forda, vizualno atraktivni triler
“To je najbolji scenario koji sam u čitavoj karijeri držao u rukama”, izjavio je Jake Gyllenhaal na konferenciji za štampu na kojoj je zajedno sa režiserom Tomom Fordom i kolegama Amy Adams i Armie Hammerom govorio o filmu Nocturnal animals. Sedam godina nakon svog rediteljskog debija A single man sa kojim se takmičio za zlatnog lava, Ford se u Veneciji u glavnom takmičarskom programu nalazi sa trilerom prepoznatljive vizuelne estetike iz njegovog prvenca – kolorit, besprekoran modni dizajn, opulencija i raskoš i čiste arhitektonske forme apotekarske uređenosti višeklasne urbane sredine. Ford u svome drugom autorskom filmu više aranžira i dizajnira nego što režira, ali to kod njega na bizaran način funkcioniše, čak i kada naracija prestane da teče glatko. U neku ruku, ovo jeste potvrda njegovog talenta, iako adaptacija romana u smislu zaokruživanja radnje nije idealno rešena zbog automatski postavljenog pitanja o sudaranju dve paralelne radnje – jedne realne i jedne navodno fiktivne. Ford je scenario napisao prema romanu Toni i Suzan američkog pisca Austina Wrighta (1922-2003) u kome se radi o nesrećno udatoj galeristkinji iz bogate teksaške porodice koja, iako ne želi da postane kopija svojih materijalističkih proračunatih roditelja, napušta prvog muža, osetljivog, siromašnog pisca zarad bogatog i uspešnog dendija (Armie Hammer) upravo iz sličnih motiva. Amy Adams u ovome filmu zaranja u ulogu u kojoj dokazuje glumačke kapacitete i njenom portretu žene lomljene sumnjama i osećajem krivice se ne može ništa zameriti.
Najupečatljiviji deo filma je duga uvodna scena sa individualnim plesnim numerama ekstremno gojaznih golih žena čija su jedina ‘odora’ neodoljivo upotrebljeni asesoari. Salo koje se trese, opuštene grudi i koža puna ožiljaka kod Forda postaju deo sveobuhvatne estetske igre i u prvi plan isplivavaju izvođačke sposobnosti žena koje igraju uz muziku za film komponovanu od strane Abela Korzeniowskog, proslavljenog po originalnom skoru za televizijsku seriju Penny Dreadful. Ubrzo se ispostavlja da je ovaj entre deo umetničkog performansa na vernisažu u galeriji koju vodi glavna protagonistkinja Susan Morrow (Adams).
Naviknuta da brani svoj uzdrmani emotivni sklop suzdržanošću i ledenom maskom, odbrambeni mehanizam kod Susan počinje da se urušava kada jednoga dana poštom, na čitanje dobija rukopis za roman svog prvog muža i neprežaljene ljubavi Edwarda (Jake Gyllenhaal). Naslov romana Nocturnal animals je prvo što je uzdrmava jer je direktna referenca na njenu hroničnu nesanicu koju iz noći u noć kompenzuje čitanjem i radom. I dok čita roman, započinje paralelna filmska priča u kojoj glavni junak Tony Hastings (ponovo Gyllenhaal) tokom noćne vožnje kroz teksašku pustoš sa ženom (Isla Fisher) i ćerkom doživljava grozomornu tragediju. Ford objašnjava da je njegova adaptacija romana inspirisana autobiografskim elementima vezanim za odrastanje u Teksasu, državi koja je prožeta mačizmom i homofobijom. Svet koji iz tih iskustava izranja je mračan i brutalan, dijametralno oprečan idealizovanoj gradskoj sredini viskih društenih slojeva.
Pored Adamsove i Gyllenhaala, u filmu svojom ulogom od raka obolelog šerifa koji na svoja pleća preuzima osvetu nad brutalnom smrću Tonijeve žene i ćerke, briljira Michael Shannon koji uspeva da ispegla nedostatke u prikazivanju samog zločina i njegovih posledica, najslabijih tačaka Nocturnal animals. Gola beživotna tela dve žene koje policija pronalazi na kauču u prašnjavoj teksaškoj pampi izgledaju kao aranžirano umetničko delo u kome je bitnija lepota telesnih formi od tragedije koja ih je snašla. Slično tome, unutrašnjost mesta na kome su prethodno zlostavljane – olupani napušteni kamper usred nedođije, skoro da deluje kao nečija vikendica u kojoj je posteljina tek nehajno izgužvana, a na prljavim prozorima se njišu crveni zastori.
Marina D. Richter je filmska kritičarka i novinarka iz Beograda koja već dvadeset godina živi i radi u Beču. Od 2004. je specijalni dopisnik beogradskog dnevnog lista Politika za rubriku kulture. Redovno surađuje s austrijskim portalom Artmagazine.cc, a piše i za razne austrijske publikacije kao slobodni novinar.
